Powszechny Spis Rolny 2010 będzie pierwszym spisem realizowanym od czasu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, w tym samym terminie i w tym samym zakresie tematycznym, co w innych państwach członkowskich UE.

Dane zebrane w spisie rolnym:

• pozwolą na analizę zmian polskiego rolnictwa przed i po przystąpieniu do UE oraz za porównanie ich z danymi gospodarstw w innych państwach członkowskich,
• pozwolą na kreowanie przez komisję Europejską Wspólnej Polityki Rolnej i wytyczenie jej nowych ram po 2013 r.,
• dostarczą szczegółowych informacji o jednostkach funkcjonujących w rolnictwie, sytuacji społeczno-demograficznej i ekonomicznej rolników oraz o prowadzonej produkcji rolnej,
• w połączeniu z informacjami zebranymi w badaniu metod produkcji rolnej i Narodowym Spisie Powszechnym w 2011 r dadzą odpowiedź na wiele pytań dotyczących m.in. Starzenia się ludności wiejskiej i problemu następców, zatrudnienia w rolnictwie, obszarów wiejskich oraz wpływu rolnictwa na środowisko.

Cel spisu

Powszechny Spis Rolny zostanie przeprowadzony w celu:

• dostarczenia informacji z dziedziny rolnictwa w zakresie i terminach określonych przez Komisję Europejską,
• zapewnienie bazy informacyjnej o gospodarstwach rolnych i związanych z nimi gospodarstwach domowych, koniecznej dla realizacji krajowej, regionalnej i lokalnej polityki rolnej i społecznej na wsi,
• analizy zmian, jakie zaszły w rolnictwie na przestrzeni lat 2002-2010,
• wykonania zobowiązań Polski w zakresie dostarczenia informacji dla potrzeb innych niż EUROSTAT organizacji międzynarodowych (FAO, OECD i inne),
• aktualizacji pospisowej statystycznego rejestru gospodarstw rolnych i leśnych, a tym samym przygotowanie operatów do różnotematycznych badań reprezentacyjnych z zakresu rolnictwa ( w latach następnych).

Kogo obejmie spis rolny

Powszechnym Spisem Rolnym 2010 zostaną objęte gospodarstwa rolne osób fizycznych i prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej.

Ze względu na minimalizację kosztów spisu oraz zmniejszenie respondentów planuje się ograniczenie liczby badanych gospodarstw rolnych do poziomu gwarantującego wypełnienie zobowiązań międzynarodowych i zaspokojenie potrzeb odbiorców krajowych.

W PSR 2010 przewiduje się objęcie badaniem:

• pełnym - ok. 1,7 mln gospodarstw rolnych o powierzchni użytków rolnych wynoszących co najmniej 1 ha, prowadzących działalność rolniczą, ok. 10 tys. gospodarstw rolnych o powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha prowadzących uprawę roślin lub chów zwierząt gospodarskich powyżej określonych progów fizycznych stanowiących minimalne progi wymagane przez Eurostat,
• reprezentującym - ok. 150 tys. pozostałych gospodarstw ( gospodarstwa rolne prowadzące działalność rolniczą o powierzchni poniżej 1 ha użytków rolnych, gospodarstwa rolne nieprowadzące działalności rolniczej).

Ogółem w PSR 2010 badaniem będzie objętych ok. 1,8 mln podmiotów (wobec ok. 3 mln gospodarstw rolnych objętych badaniem w spisach 1996 i 2002 r).

W ramach spisu zostanie też przeprowadzone badanie metod produkcji rolnej w 200 tysiącach wylosowanych gospodarstwach rolnych (osób fizycznych - metodą reprezentacyjną, osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej - metodą pełną).

Co będzie objęte spisem

• Ogólna charakterystyka gospodarstwa rolnego - uwzględniająca cechy adresowe siedziby użytkownika i siedziby gospodarstwa rolnego (m. in. informacje o użytkowniku gospodarstwa rolnego, opisanie struktury własnościowej użytków rolnych, działalności rolniczej i innej niż rolnicza prowadzonej w gospodarstwie rolnym).
• Użytkowanie gruntów i powierzchnia zasiewów - informacje o ogólnej powierzchni gruntów gospodarstwa, w podziale na kategorie użytkowania oraz powierzchni zasiewów poszczególnych upraw rolnych.
• Zwierzęta gospodarskie - stan liczebności i struktura pogłowia zwierząt gospodarskich poszczególnych gatunków.
• Ciągniki, maszyny rolnicze i urządzenia - dane o liczbie ciągników własnych i wspólnych, w podziale na klasy mocy silnika oraz liczbie wybranych maszyn i urządzeń rolniczych.
• Zużycie nawozów - dane w czystym składniku o ilości stosowanego nawożenia mineralnego, wapniowego oraz nawożenia organicznego pochodzenia zwierzęcego.
• Pracujących w gospodarstwie rolnym - informacje o wielkości i strukturze zasobów pracy w rolnictwie (uwzględniane będą wszystkie osoby wykonujące pracę w gospodarstwie rolnym w ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie).
• Struktura dochodów gospodarstwa rolnego z użytkownikiem gospodarstwa rolnego oraz korzystanie z programów wsparcia dla rolnictwa - informacje o dochodach z tytułu prowadzenia rolniczej działalności gospodarczej, pozarolniczej działalności gospodarczej, pracy najemnej, emerytur i rent oraz innych źródeł niezarobkowych poza emeryturą i renta, o fakcie korzystania przez gospodarstwo z płatności do gruntów ornych i programów wsparcia rozwoju obszarów wiejskich.
• Metody produkcji rolniczej (wpływ rolnictwa na środowisko) - m.in. informacje o metodach uprawy gleby, zabezpieczania gleby przed wypłukaniem składników pokarmowych, zabiegach przeciwerozyjnych, systemach utrzymania zwierząt gospodarskich.

Szczegółowy wykaz danych zbieranych w spisie rolnym wyłącznie na potrzeby krajowe, w tym badaniu metod produkcji rolnej określa załącznik nr 1 do ustawy o powszechnym spisie rolnym. 

Obowiązek udzielania odpowiedzi

1. Przywołane w §1 rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady stanowi, iż: "Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich Państwach Członkowskich". Oznacza to, że spis jest obowiązkowo przeprowadzany we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej - zgodnie z kalendarzem i standardami UE.
2. Obowiązek udzielania odpowiedzi wynika z ustawy o powszechnym spisie rolnym, przywołanej w §1, ust. 1, pkt 2.
3. Użytkownicy gospodarstw rolnych osób fizycznych, a w razie ich nieobecności inne pełnoletnie osoby w gospodarstwie domowym, obowiązani są do udzielenia ścisłych, wyczerpujących i zgodnych z prawdą odpowiedzi na pytania zawarte w formularzu.
4. Osoby działające w imieniu osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, obowiązane są do udzielenia ścisłych, wyczerpujących i zgodnych z prawdą odpowiedzi na pytania zawarte w formularzu spisowym.
5. Udzielenie odpowiedzi niezgodnych ze stanem faktycznym oraz odmowa udzielenia odpowiedzi pociągają za sobą skutki prawne przewidziane w przepisach art. 56 i 57 ustawy o statystyce publicznej.

Metody zbierania danych

Metody spisu według kolejności ich wprowadzania:

1. pobieranie danych ze źródeł administracyjnych (systemy informacyjne administracji publicznej), a także od podmiotów gospodarczych prowadzących działalność w zakresie sprzedaży energii elektrycznej oraz od dostawców publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych (w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. - Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. Nr 171, poz. 1800, z późn. zm.),
2. samospis internetowy, polegający na sprawdzeniu w określonym terminie danych uzyskanych ze źródeł administracyjnych i ich skorygowaniu oraz uzupełnieniu brakujących informacji,
3. wywiad telefoniczny prowadzony przez ankietera statystycznego wspomagany programem komputerowym - CATI,
4. wywiad realizowany przez rachmistrza spisowego u użytkownika gospodarstwa rolnego, rejestrowany na urządzeniu typu hand-held.

We wszystkich metodach zbierania danych wykorzystany zostanie ten sam rodzaj formularza spisowego (formularz elektroniczny). Odpowiednia aplikacja będzie obsługiwała wypełnienie formularza, poprawność wypełniania wraz z kontrolą logiczno-rachunkową, aż do zaakceptowania formularza bądź jego odrzucenia. Jeżeli odrzucenie nastąpi na etapie Internetu - będzie kierowany do teleankietowania lub bezpośrednio spisywania przez rachmistrza spisowego.

Podstawy prawne

Szczegółowe informacje dot. Powszechnego Spisu Rolnego 2010 (Główny Urząd Statystyczny)